Kalendarz Objawień Matki Bożej w Gietrzwałdzie

Rodzice Wacława pochodzili z rodów szlacheckich, przez co byli rodziną dobrze sytuowaną. Z racji zawodu Stefana, architekta i budowniczego powiatowego, byli także zamożni, dzięki czemu przyszły błogosławiony Honorat miał w dzieciństwie bardzo dobre warunki do beztroskiego życia, edukacji oraz rozwoju i zdobycia dobrego zawodu.

Jako dziecko Wacław był pełnym energii chłopcem, miał ścisły umysł i odznaczał się wielką skromnością. Często służył jako ministrant do Mszy Świętej, a osoba ks. kan. Radziszewskiego, któremu posługiwał w liturgii wywarła duży wpływ na duszę młodego Wacława.

Gdy w 1840 r. jedenastoletni wówczas Wacław rozpoczął naukę i w praktyce samodzielne życie w Płocku, z dala od rodzinnego domu i wartości tam krzewionych, zaczął nasiąkać ideami, które sprowadziły go na złą drogę. Co prawda był zdolnym gimnazjalistą, robił dobre postępy w nauce i wyróżniał się sumiennością, ale stan jego duszy oraz zachowanie zdecydowanie się pogorszyło. Mieszkając na stancji zaczął obracać się w środowiskach uczestników popularnych w tamtym czasie w Królestwie Polskim nielegalnych kółek samokształceniowych, które gromadziły dużą liczbę gimnazjalistów. Podczas spotkań takich kółek poznawano głównie, zakazaną przez zaborcę, polską literaturę patriotyczną (np. Mickiewicza), ale niejednokrotnie czytano także dzieła wolnomyślicieli, materialistów czy wręcz ateistów (w tym. np. Darwina, Marksa czy Engelsa). Mimo głębokiej pobożności wyniesionej z domu rodzinnego oraz zaszczepionego mu przez matkę nabożeństwa do Najświętszej Maryi Panny, pod wpływem tego płockiego środowiska Wacław stracił wiarę i zaparł się Boga. Stał się wręcz wrogo nastawionym do Kościoła oraz złorzeczącym Bogu bluźniercą. Po ukończeniu gimnazjum wrócił do przepełnionego wiarą i wartościami religijnymi domu rodzinnego jako zbuntowany przeciwko wierze i Bogu ateista.

Po rocznym pobycie w domu rodzinnym, zacieśnieniu relacji ze swoim tatą oraz poznaniu zawodu architekta/budowniczego zdecydował się na dalsze kształcenie się w tym właśnie kierunku i we wrześniu 1845 roku rozpoczął studia w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych. Wacław niestety nie zdążył nacieszyć się studiami i życiem studenckim w Warszawie, bo 23 kwietnia 1846 r., jako siedemnastolatek, został aresztowany przez władze carskie i w czerwcu 1846 r. trafił do niesławnego X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej. Był podejrzany o udział w spisku zbrojnym przeciw carowi przez co został zaliczony do więźniów najniebezpieczniejszych, zagrażających porządkowi politycznemu. Podczas osadzenia w Cytadeli oprócz trudnych przesłuchań, nękania i brutalnego traktowania, a także ciężkiej choroby, z powodu której o mało co nie umarł, doświadczył także głębokiego nawrócenia.

Było ono efektem objawienia Oblicza Chrystusa jakie przeżył w swojej celi więziennej i doprowadziło do odnowienia osobistej relacji Wacława z Jezusem. Bez wątpienia do tego nawrócenia przyczyniła się także wytrwała, codzienna modlitwa jego mamy, która powiadomiona o uwięzieniu syna przyjechała do Warszawy. Przez wiele dni podejmowała starania o jego uwolnienie, dowiadywała się pod bramą Cytadeli o jego losie, ale także gorliwie wypraszała u Boga, przez wstawiennictwo Matki Boskiej Częstochowskiej, łaskę wyswobodzenia go z carskiego więzienia.

Gdy po blisko jedenastu miesiącach od aresztowania nie udało się władzom carskim udowodnić związku Wacława Koźmińskiego ze spiskiem i spiskowcami, 21 marca 1847 r. (w Niedzielę Palmową) został on wypuszczony z Cytadeli i po krótkich odwiedzinach u brata w Warszawie pojechał do Włocławka do mamy.

Po powrocie do domu, jeszcze w okresie Wielkanocnym odbył spowiedź generalną i niedługo potem wrócił do Warszawy, aby dokończyć studia. Nie został jednak architektem i budowniczym - na pewno nie w wymiarze kariery zawodowej. Podczas kolejnej spowiedzi 8 września 1847 r. (u kapucyna o. Prokopa Leszczyńskiego) uświadomił sobie własne powołanie zakonne. Co prawda kontynuował jeszcze przez rok studia, nadrobił zaległości w nauce i z powodzeniem uzyskał promocję na kolejny, czwarty rok, podejmując w tym czasie życie pokutne i wypełniając dni modlitwą, ale studiów już nie dokończył. Na początku kolejnego roku akademickiego podjął decyzję o wstąpieniu do zakonu i pojechał do mamy do Włocławka, aby się pożegnać. Jak się jednak okazało, ta głęboko wierząca i pobożna kobieta sprzeciwiała się temu, żeby Wacław zrezygnował ze studiów i przyszłej kariery architekta, pozwalającej mu na zajęcie się owdowiałą matką i młodszymi siostrami. Postawienie Wacława było jednak mocne i po dwóch miesiącach wybłagał upragnioną zgodę i błogosławieństwo mamy, a 8 grudnia 1848 r. zgłosił się do Zakonu Braci Mniejszych Kapucynów i poprosił o przyjęcie.

Od tego momentu owocem jego powrotu do relacji z Chrystusem stała się już nie tylko głęboka pobożność, ale przede wszystkim gorliwa i wytrwała służba Bogu i Kościołowi oraz krzewienie kultu Matki Bożej.

Po zgłoszeniu się do zakonu został w grudniu 1848 r. wysłany do Lubartowa, aby odbyć tam nowicjat. Po roku nowicjatu, gdzie otrzymał imię zakonne Honorat, złożył pierwsze śluby czasowe (profesję prostą), a w kolejnym roku formacji zakonnej 18 grudnia 1850 r. złożył śluby wieczyste (profesję uroczystą). Mimo swojego pierwotnego zamiaru aby zostać zwykłym bratem zakonnym, podporządkował się woli przełożonych, którzy dostrzegając w nim duży potencjał, skierowali go w 1851 r. na studia teologiczne i drogę kapłaństwa. Ważnym dla br. Honorata wskazaniem takiej właśnie drogi był też list od matki, która napisała do niego: "Jedno mam tylko jeszcze żądanie, a Ty radę moją chciej przyjąć, a to - kiedyś już sobie ten stan stanowczo obrał - żebyś skierował się na prawdziwego księdza, bo tym samym mógłbyś się stać użytecznym ludzkości i powiększyć chwałę Pana Boga, objaśniając ludziom czystą prawdę religii naszej, nawracając błądzących itp.". Swoje przygotowania do kapłaństwa skończył już w Warszawie, gdzie 27 grudnia 1857 r. przyjął święcenia kapłańskie.

Różnorodna aktywność posług ojca Honorata w okresie warszawskim była z jednej strony ogromnym polem rozwijania jego naturalnych talentów i charyzmatów, ale też przygotowaniem go do jeszcze większych dzieł, jakie miał realizować w przyszłości. Będąc w zgromadzeniu w Warszawie i posługując jako sekretarz prowincjałów, a później także jako gwardian klasztoru miał możliwość poznać dogłębnie funkcjonowanie zakonu i klasztoru. Już jako młody kleryk został oddelegowany do posługi katechetycznej na pensjach (w szkołach) żeńskich, dzięki czemu poznał świat i problemy kobiet tamtych czasów oraz nauczył się pracować nad ich wychowaniem i formacją religijną. Z wielkim zaangażowaniem realizował reorganizację Trzeciego Zakonu (tercjarstwa franciszkańskiego), zarządzoną przez ówczesnego prowincjała o. Beniamina Szymańskiego, co rozwinęło u Honorata umiejętność angażowania świeckich w różne dzieła charytatywne i służące społeczeństwu oraz rozwijania wśród świeckich różnorodnych form życia religijnego (jak Róże Różańcowe czy Nabożeństwa Majowe). W tamtym okresie rozwinął się także jego talent pisarski, a spod jego pióra wyszła ogromna liczba kazań, broszur i obszerniejszych dzieł religijnych, które niosą treści poruszające dusze i sumienia, aktualne także dzisiaj.

Prężny rozwój zakonu kapucyńskiego w Warszawie, który przyciągał coraz liczniejsze rzesze wiernych dzięki szerokiej działalności duszpasterskiej, ścisłemu przestrzeganiu reguły franciszkańskiej, a szczególnie dzięki widocznemu zachowywaniu przez zakonników cnoty ubóstwa, został w listopadzie 1864 roku brutalnie przerwany zarządzoną przez zaborcę kasatą klasztoru. Zakonnicy zostali przeniesieni do kilku innych, pozostałych jeszcze poza Warszawą klasztorów, a o. Honorat wraz ze znaczniejszymi współbraćmi trafił do Zakroczymia (uważanego za klasztor "gorszy", o niższym statusie). W takich niespodziewanych i nieprzyjemnych okolicznościach rozpoczął się drugi, nie mniej owocny etap życia zakonnego o. Honorata Koźmińskiego.

Zakroczym, mimo iż był uważany za klasztor mniej "prestiżowy" od warszawskiego czy lubelskiego, dzięki przeniesieniu tam zakonników z Warszawy, w tym o. Honorata, zaczął przyciągać coraz liczniejsze rzesze wiernych. Bez wątpienia istotnym czynnikiem sprzyjającym takiemu rozwojowi Zakroczymia była posługa spowiednicza o. Honorata, który niestrudzenie przez wiele godzin dziennie przyjmował w konfesjonale penitentów, których niejednokrotnie nawracał z drogi zatwardziałego przywiązania do grzechu, ale także wielu kierował duchowo do wzrastania w wierze i pogłębiania relacji z Bogiem. Do tego konfesjonału ściągali ludzie nie tylko z pobliskich parafii (co spotykało się nieprzychylnością okolicznych proboszczów), ale także osoby różnych stanów z odległych nawet ponad 100 km miejscowości, aby po odczekaniu w kilkudniowych kolejkach uzyskać pomoc duchową i rozgrzeszenie od o. Honorata. Konfesjonał przyszłego Błogosławionego w Zakroczymiu stał się także miejscem formowania wielu ukrytych bezhabitowych zgromadzeń zakonnych, którymi później z tego konfesjonału i za pomocą korespondencji o. Honorat kierował.

Napływające rzesze ludzi i liczne gromadzenie się wiernych w kościele w Zakroczymiu nie podobały się władzom carskim, które podając oficjalnie inny błahy powód (bliskość twierdzy wojskowej Modlin) zarządziły kasatę klasztoru w Zakroczymiu, wykonaną 8 czerwca 1892 r. Po 28 latach posługi w Zakroczymiu o. Honorat razem ze współbraćmi ponownie zostaje zmuszony do przeniesienia się do innego klasztoru, tym razem do Nowego Miasta nad Pilicą. Warto nadmienić, że drogę z Zakroczymia do Nowego Miasta nad Pilicą (ponad 110 km) o. Honorat zgodnie ze zwyczajem kapucyńskim, ale także jako pielgrzymkę pokutną, odbył pieszo.

Gdy o. Honorat trafił do Nowego Miasta nad Pilicą miał już blisko 63 lata i z każdym rokiem coraz bardziej odczuwał skutki bardzo intensywnego życia duszpasterskiego i przebytych chorób. W tym okresie przeżył też szereg osobistych tragedii i trudnych doświadczeń jak śmierć o. Prokopa Leszczyńskiego, który był jego kierownikiem duchowym od początku drogi zakonnej, czy śmierć wieloletniej sekretarki i "prawej ręki" m. Elżbiety Stummer, ale także traumatyczne doświadczenia związane z I wojną światową oraz doświadczenie trucizny idei socjalistycznych, która dotknęła także wspólnotę zakonną z Nowego Miasta. Etap nowomiejski był także dla o. Honorata czasem walki o przetrwanie Zakonu Kapucynów na terenie zaboru rosyjskiego (w 1904 r. klasztor w Nowym Mieście nad Pilicą liczący 7 zakonników przeważnie w podeszłym wieku był ostatnim zakonem kapucyńskim w tzw. Królestwie Polskim). Był to także okres sprawdzianu postawy posłuszeństwa o. Honorata wobec zwierzchników, którzy w 1908 r. zakazali mu dalszego kierowania założonymi przez niego zakonami ukrytymi - przyszły Błogosławiony pokornie się temu zakazowi podporządkował.

Po 24 latach spędzonych głównie na życiu klauzurowym w Nowym Mieście nad Pilicą 16 grudnia 1916 r. odszedł spokojnie do Pana otoczony serdeczną opieką i modlitwą współbraci.

Kapucyn wierny regule franciszkańskiej, oddany bezgranicznie Woli Bożej, czczący Maryję Niepokalanie Poczętą i polski patriota, błogosławiony ojciec Honorat Koźmiński ma życiorys tak bogaty i barwny, że nie da się opisać wszystkiego w tak krótkim opracowaniu.
Gorąco zachęcam do dalszego odkrywania jego biografii, charyzmatów i dokonań oraz odwiedzania miejsc, z którymi był związany.